Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
|
Тәфавет м. VI. Аерма, төрле-төрле булу; аерымлык.
| |
м. VI. Различие, отличие, расхождение; разность.
| |
|
Тәфагыйл ис. к. 1) Шигырь үлчәве. 2) Шигырьнең һәр юлы мәфагыйл үлчәве белән билгеләнүе.
| |
сущ. мн. 1) Стихотворный размер. 2) Стихосложение размером „мәфагыйл".
| |
|
Тәфазыл м. VI. Өстенлек итү; өстенлек дәгъвасы кылу.
| |
м. VI. Превосходство, преимущество.
| |
|
Тәфарикъ Тәфрикъ-нең к.
| |
мн. от тәфрикъ.
| |
|
Тәфарык м. VI. Бер-береннән аерылу, аерылышу.
| |
м. VI. Расхождение, разлучение, разъединение.
| |
|
Тәфасир Тәфсыйл-нең к.
| |
мн. от тәфсир.
| |
|
Тәфасыйл Тәфсир-нең к.
| |
мн. от тәфсыйл.
| |
|
Тәфахир м. VI. Үз-үзен мактау; бер-беренә мактанышу. Нәселе белән тәфахир кылган кемсәнә. (К. Нас.)
| |
м. VI. 1) Самовосхваление; хвастание. 2) Взаимное бахвальство.
| |
|
Тәфвизъ м. II. Тапшыру, өскә йөкләү, йөкләтү.
| |
м. II. Вверение, препоручение, передача; обязывание.
| |
|
Тәфгале фиг. Эшли (ул хатын). Сафи булмыш Фатыйма апайга мөрит, шул сәбәптән тәфгале һәп ма
төрит. (Г.Тук.)
| |
гл. жен. р. Делает.
| |
|
Тәфгыйл м. II. 1) Эш. 2) грам. Икенче баб масдар үлчәве.
| |
м. II. 1) Работа. 2) грам. Формула масдара второй породы арабского глагола.
| |
|
Тәфзыйз м. II. Көмеш йөгертү, көмеш белән каплау.
| |
м. II. Покрытие серебром.
| |
|
Тәфзыйл м. II. 1) Артыклык. 2) Артык күрү, артыгграк, яхшырак дип белү. 3) грам. Сыйфатның артыклык дәрәҗәсе. Исеме сыйфатның, ушбу тәфзыйл дәрәҗәсендә итеп истигъмале. (К. Нас.)
| |
м. II. 1) Превосходство. 2) Предпочтение, предрасположение. 3) грам. Превосходная стелень прилагательного.
| |
|
Тәфзыйх м. II. 1) Хур итү, хурлыкка (рисвайлыкка) төшерү. 2) Фаш итү.
| |
м. II. 1) Опозоривание, посрамление. 2) Разоблачение.
| |
|
Тәфкир м. II. 1) Фикерләтү, уйлату. Милләте һәр фикери тәфкирә муасигъ »Фикериемез („Фикер" — газета исеме). (Г. Тук.) 2) Хәтерләтү.
| |
м. II. 1) Обдумывание, наведение на размышление. 2) Напоминание.
| |
|
Тәфрид м. II. 1) Ялгызлану, аерымлану. 2) дини Дөнья рәхәтеннән ваз кичеп, ялгыз „Алла белән", „теге дөнья белән" мәшгуль булу.
| |
м. II. 1) Обособление, уединение. 2) рел. Отшельничество; отказ от земных радостей.
| |
|
Тәфрика ис. Аермалык, бер фикердә булмаучылык. ... аслан араларында тәфрика юк иде. (К. Нас.)
| |
сущ. Различие, отсутствие единомыслия.
| |
|
Тәфрикъ м. II. Аеру; бербереннән аерым итү. Адәмне хайваннан тәфрикъ кылып... (Ш. ж.).
| |
м. II. 1) Разделение. 2) Различение.
| |
|
Тәфрих м. II. Шатландыру, сөендерү.
| |
м. II. Радость, веселье.
| |
|
Тәфриш м. II. Түшәү, җәю.
| |
м. II. Расстилание, устилание; мощение.
| |
|
Тәфрыйт м. II. 1) Чиктән тыш түбәнәйтү, киметү. 2) Кадерен белмәү, бәя биреп бетермәү. 3) Эшнең очына чыкмау.
| |
м. II. 1) Занижение. 2) Недооценка; недостаточно серьёзноё отношение к делу. 3) Недоделывание.
| |
|
Тәфсир м. II. 1) Аңлатып сөйләп бирү, сүзләрнең мәгънәләрен ачыклап аңлату. 2) Коръән сүзләренә аңлатма.
| |
м. II. 1) Толкование, объяснение, комментарий. 2) Комментарий к Корану.
| |
|
Тәфсыйл м. II. Җентекләү, аерып-аерып аңлату. Зөләйха абыстай куркыныч хәлнең ни рәвешле булуы турында тәфсыйл бирергә тотынды. (Г. Ибр.)
| |
м. II. Подробность, подробное изложение.
| |
|
Тәфсыйлат Тәфсыйл-ның к.
| |
мн. от тәфсыйл.
| |
|
Тәфсыйлән р. Аерып, җентекләп. Моны тәфсыйлән язылса, үзе бер бөтен китап булачактыр. (К. Нас.)
| |
н. Подробно, детально.
| |
|
Тәфтиш м. II. 1) Тикшерү, эзләү, ревизия. Ишеткән белән гамәл кылмаенча элек тәфтиш итмәгә тәнбиһ. (К. Нас.) 2) Тентү.
| |
м. II. 1) Расследование, инспектирование, ревизия, досмотр. 2) Обыск.
| |
|
Тәфхим м. II. 1) Күтәрү, зурлау. 2) Авазны калынайту, тутырып әйтү. Ма бәгъдендә булучы хәреф нең мәхрәҗенә карап тәфхим тәләффыз ителер. (К. Нас.)
| |
м. II. 1) Оказывание почёта; прославление. 2) Полнозвучное произношение.
| |
|
Тәфәүвеһ м. V. Телгә алу, сөйләү.
| |
м. V. от гл. тәфәүвәһә — товорить, произносить (что-либо).
| |
|
Тәфәйыз м. V. 1) Алга китү, тәрәкъкый итү. 2) Бәхетле булу, бәхеткә ирешү.
| |
м. V. 1) Прогрессирование. 2) .Достижение счастья.
| |
|
Тәфәккер м. V. Фикерләү, уйлау, фикер итү. Маһруй бер микъдар тәфәккердән соң... (3. Биг.)
| |
м. V. Размышление, мышление.
| |
|
Тәфәккәрү фиг. Фикерләгез, уйлагыз, уй йөртегез. Тәфәккәрү аятьләрен таяк итә, тик белүче муллаларга тамакларын. (Г. Тук.)
| |
гл. Думайте, размышляйте, мыслите.
| |
|
Тәфәкъкыд м. V. Сорау, сораштыру, белешү, белешмә алу.
| |
м. V. Наведение справок, расспросы, осведомление.
| |
|
Тәфәннен м. V. Бик күп төрле фәннәрне киң һәм тирән белү.
| |
м. V. Глубокое изучение наук, разносторонняя образованность.
| |
|
Тәфәрред м. V. 1) Башкалардан үзен өстен кую. Тәфрред дәгъвасында булганарга нәсыйхәт йөзеннән әйтелер. (К.Нас.)
2) Ялгызлану, аерымлану.
| |
м. V. 1) Исключительность, бесподобность. 2) Обособление.
| |
|
Тәфәрреҗ м. V. 1) Күңел ачу, күңел ачарга чыгу, шатлану. 2) Өйдән чыгып ял итеп йөрү.
Бер йорт сычканы, сахрага чыгып Тәфәрреҗ кылып йөргәндә, сахра сычканына очрады. (К. Нас.)
| |
м. V. 1) Развлечение, веселье. 2) Прогулка.
| |
|
Тәфәрреҗгяһ гф. ис. Күңел ачу урыны.
| |
ар.-п. сущ. Место прогулок, развлечений.
| |
|
Тәфәррыг I м. V. Бушану, эштән бушану.
| |
м. V. Освобождение от работы, получение досуга.
| |
|
Тәфәррыг II м. V. Ботаклану, тармаклану.
| |
м. V. Разветвление.
| |
|
Тәфәррыгат м. V. Тәфәррыг II-ның к. Хантта нәрсәләрне тәфәррыгаты белән күрә белмәк никадәр мөһим. (Ш. ж.)
| |
мн. от тәфәррыг II.
| |
|
Тәфәррык м. V. 1) Аерылу; бүленү; аерым булу. Кар яуганны күрдем, китапларның тәфәррыкын исемә төшердем, диде. (К. Нас.) 2) Сибелү.
| |
м. V. 1) Разделение. 2) Расходение; разлучение. 3) Рассеивание.
| |
|
Тәфәррес м. V. 1) Күзәтү, дикъкать белән карап тору. 2) Аңлау, сизү, төшенү. Моныц ахмак вә наданлыгын бу кәйфиятеннән тәфәррес итеп. (К. Нас.)
| |
м. V. 1) Наблюдение, внимателькое рассматривание. 2) Понимание, чувство, уразумение.
| |
|
Тәфәххем I м. V. Күмерләнү.
| |
м. V. Обугливание.
| |
|
Тәфәххем II м. V. Зураю, бүртү, күбенү.
| |
м. V. Разбухание, увеличение.
| |
|
Тәфәххер м. V. Мактану, кәпрәю.
| |
м. V. Хвастание, похвальба; важничание.
| |
|
Тәфәххыс м. V. 1) Нечкәләп тикшерү. 2) Эзләү, эзләнү.
| |
м. V. 1) Обследование, детальная проверка. 2) Разыскивание, розыск.
| |
|
Тәфәэәл м. V. 1) Юрау, фал ачу. 2) Яхшыга санау. Шаһзадәне күргәч әфәндемезгә алла бирде дип тәфәэәл кылдым. (К. Нас.)
| |
м. V. Доброе предзнаменование.
| |
|
Тәфәэәлән р. Яхшыга юрап, яхшыга санап.
| |
н. Предзнаменуя.
| |
|
Тәфәүвык м. V. Өстен булу, башкалардан югары булу.
| |
м. V. Превосходство, преимущество.
| |
|
Тәфәҗҗегъ м. V. Ачыну, кайгыру, үкенү. "Ах" сүзе тәфәҗҗегъ вә нәдамәт мәгънәсен ифадә кылыр. (К. Нас.)
| |
м. V. Страдание, боль, скорбь, переживание.
| |
|
Тәфәһһем м. V. 1) Уйлау, фикер йөртү, аңларга тырышу. 2) Төшенү, аңлау. Тәфәһһем кыйлганның гыйльме зиядә булыр. (К. Нас.)
| |
м. V. 1) Размышление. 2) Покимание, уразумение.
| |
|
Тәфһим м. II. Белдерү, төшендерү, аңлату. Һәркемә үз дилилә тәфһим итәр. (Г. Тук.)
| |
м. II. Объяснение, доведение до понимания.
|
|
|